ผู้รับใช้พระธรรม 'สายสัมพันธ์ ปัญญศิริ' พี่สาว 'แม่ชีศันสนีย์ เสถียรสุต'

"อย่าคาดหวังกับที่นี่ อย่าคาดว่าที่นี่เป็นสถานปฏิบัติธรรมแล้วทุกอย่างจะดีไปหมด เพราะว่าคนที่เดินเข้ามา 90% มีความทุกข์ แล้วทุกคนเข้ามาเพื่อเรียนรู้ที่จะพ้นทุกข์ แต่ละคนก็เดินอยู่ จังหวะไหนอาจเกิดไม่ใช่ขึ้นมาก็ได้ เพราะฉะนั้นอย่าคาดหวัง เราไม่ได้ปฏิเสธที่จะรับคุณ แต่คุณต้องเข้าใจก่อน เพราะเราไม่อยากให้คุณผิดหวังกลับไป"

​

"เมื่อก่อนตอนเด็กๆ เราทะเลาะกันประจำ เราไม่เรียกพี่เรียกน้องกันนะ เพราะวัยใกล้กันมาก เราเรียก เธอ-ชั้น จนกระทั่งแม่สิ้น ตอนนั้นน้องอยู่กับแม่ เรากำลังสอบรับหมวกพยาบาลอยู่ ไม่มีคนบอก แต่รู้ว่าแม่ป่วย เคยไปเยี่ยมท่าน ท่านใช้เครื่องช่วยหายใจอยู่ เราก็คิดว่า ท่านคงยังไม่เป็นไร พอท่านสิ้นเราไม่รู้เลย สอบเสร็จเราถึงรู้ ตอนเราไปวัด น้องก็เดินมากอดร้องไห้ แล้วเรียกพี่ วันนั้นเป็นวันแรกที่เรียกเราว่า พี่ เรายังตกใจเลยว่า ฮะ! เรียกเราพี่เหรอ แล้วก็พูดว่าเราไม่มีใครแล้ว เรามีกันแค่พี่น้อง"

สายสัมพันธ์ ปัญญศิริ หรือ 'ตุ๋มติ๋ม' พี่สาวคนเดียวของ 'ตุ๊กตา' หรือ แม่ชีศันสนีย์ เสถียรสุต ผู้ก่อตั้ง เสถียรธรรมสถาน เล่าถึงวัยเยาว์ตั้งแต่แม่จากไปในวัยที่ทั้งคู่อายุเพียง 17 ปี และ 15 ปี ขณะที่พ่อซึ่งไม่ยอมรับสาวน้อย 'ตุ๊กตา' เป็นลูกตั้งแต่เกิดมา แต่ภายหลังที่แม่ชีศันสนีย์บวชเรียนผ่านไป 25 ปี ก่อนที่คุณพ่อของท่านสิ้น คุณพ่อของท่านกลับมาขอโทษ และชื่นชมลูกสาวคนเล็กนี้เป็นที่สุด... และเมื่อ 9 ปีก่อน (พ.ศ. 2539) คุณสายสัมพันธ์ก็ทำหน้าที่อันยิ่งใหญ่อีกครั้ง เมื่อแม่ชีศันสนีย์ปรารภให้มาช่วยงานที่เสถียรธรรมสถาน และดูแลศูนย์เด็กก่อนเกณฑ์วัดศิริพงษ์ธรรมนิมิต วัดแรกที่แม่ชีศันสนีย์บวชเรียนเมื่อ 25 ปีก่อน ในที่สุดเธอยอมสละชีวิตทางโลกจากตำแหน่งหน้าที่บริหารระดับสูงในบริษัท แพนคอสเมติก มาเป็นผู้รับใช้พระธรรมในเสถียรธรรมสถาน ซึ่งเป็นช่วงเดียวกับโครงการนำร่องสาวิกาสิกขาลัยก็เพิ่งเริ่มขึ้น ในครั้งนั้นเธอก็ถูกเกณฑ์เข้าไปเรียนพระอภิธรรมด้วย จนกระทั่งทุกวันนี้ ถือว่าเธอคือหนึ่งในสาวิกาที่เติบโตมาพร้อมๆ กับการก้าวไปข้างหน้าเพื่อรับใช้เพื่อนทุกข์ของเสถียรธรรมสถาน

จากโอกาสที่ได้เข้ามารับใช้พระธรรมตั้งแต่ปี 2539  เมื่อเข้ามาใหม่ๆ ไม่ได้เข้ามาเพื่อปฏิบัติแต่เข้ามาเพื่อบริหารจัดการ ก็มีการคุยกันเล่นๆ กับท่านแม่ชีว่า ทางโลกพี่ตุ๋มเอาไป ทางธรรมเราเอา แล้วเราจะไม่ก้าวก่ายกัน แม่ชีหมายความว่า เราไม่อยากให้ใครมาพูด มาว่าพี่สาวเราจุ้นจ้าน เราก็บอกไม่มีปัญหา เรื่องต้นไม้ เรื่องสวนอะไรนี่เราไม่ถนัด ท่านก็ดูของท่านไปเอง ก็เหมือนกันแบ่งหน้าที่กันไปตรงนั้น มาอยู่ที่นี่เราต้องเปลี่ยนตัวเองพอสมควร  บุคลิกก็ต้องเปลี่ยนหมด เครื่องแต่งกายก็ต้องเปลี่ยนหมด อะไรที่เกี่ยวแล้วมันขาดก็ต้องเปลี่ยนหมด ผ้าบางๆ เบาๆ ก็ไม่ได้ใช้ กลับมาใส่ยีนส์
คือวิถีชีวิตของตัวเองเปลี่ยน การแต่งเนื้อแต่งตัวเปลี่ยน การไปไหนต้องมีเครื่องประดับหรูหราถอดเก็บหมด ไม่ได้ใส่  เราก็รู้สึกว่ามันก็เป็นตัวเรา สบายใจ และชัดเจน ก็รู้สึกว่า สิ่งต่างๆ เหล่านี้ที่เราเคยใช้มันก็เป็นแค่มายาเท่านั้นเอง สำหรับเราตอนนี้ระหว่างทางโลกกับทางธรรม ตอนนี้สามารถผสานไปด้วยกันได้ อยู่ได้สบายๆ เราอยากจะบอกว่า ไม่ต้องบวชก็ได้ เพราะว่าจริงๆ แล้ว เราสามารถดูแลตัวเองได้ เราสามารถปฏิบัติได้ เราสามารถที่จะไม่ทำให้ผู้อื่นเดือดร้อนเพราะเราได้ คุยกับใครก็ได้ที่เดินเข้ามาแล้วเราสามารถนำธรรมะสอดแทรกให้เขารู้สึกดีขึ้นได้ แบ่งปันประสบการณ์จากตัวเองส่วนหนึ่ง จากคนอื่น จากการฟังธรรม เราก็สามารถช่วยคนอื่นได้

​

เมื่อเราเองก็เป็นหนึ่งในสาวิกาธิดาของพระผู้มีพระภาคเจ้า เราทำหน้าที่ตามที่ท่านแม่ชีศันสนีย์ได้วางแนวทางไว้ ที่เสถียรธรรมสถานตอนนี้ก็ยังมีอบรมอานาปานสติ 3 วัน ศุกร์-เสาร์-อาทิตย์ เป็นการชวนให้ทุกคนเข้ามาเรียนข้างในของตัวเองก่อน เริ่มต้นตั้งแต่ทำวัตรสวดมนต์เช้า -เย็น ก็มีคำอธิบายว่า สวดไปทำไม สวดแล้วได้อะไร สวดทั้งภาษาไทยและภาษาบาลี จะได้เห็นว่าพระพุทธองค์สอนอะไรในคำสวด ฝึกสมาธิในการนั่ง เดิน ยืน นอน การเคลื่อนไหวใจหยุดนิ่ง การทำงานแล้วจิตนิ่งได้อย่างไร การกวาด การถู การอาบน้ำในชีวิตประจำวัน เราอาศัยสิ่งเหล่านี้เรียนข้างในด้วย ทบทวนข้างใน เรียนเรื่องอุปกิเลส 16 ให้ทุกคนกลับไปทบทวน สอนเรื่องปฏิจจสมุปบาท อริยสัจสี่ อริยมรรคมีองค์ 8 องค์คุณที่ทำให้พ้นทุกข์ร่วมกัน เพราะนโยบายของคุณแม่ที่ให้ไว้กับการทำให้ผู้หญิงได้เรียนในสถานที่ที่เรียกว่าสาวิกาสิกขาลัยคือ เราจะพ้นทุกข์ร่วมกันอย่างไร

(ที่มา : สัมภาษณ์พิเศษ โดย มนสิกุล โอวาทเภสัชช์   นิตยสารเนชั่นสุดสัปดาห์ พ.ศ.2548)